Τα βουνά δεν έχουν ιδιοκτήτες.

Η οροσειρά της Πίνδου απ’ άκρη σ’ άκρη απειλείται απ’ τα καταστροφικά επενδυτικά σχέδια «μικρότερων» ή «μεγαλύτερων» εταιρειών. Απ’ την Βασιλίτσα μέχρι τα Άγραφα και από τα Τζουμέρκα μέχρι τον Ασπροπόταμο, αιολικά εργοστάσια, υδροηλεκτρικά φράγματα, έρευνες για εξορύξεις πετρελαίου σχεδιάζεται να ξεκοιλιάσουν τη γη, να περιφράξουν το νερό, να ισοπεδώσουν απάτητες βουνοκορφές και να χαράξουν χιλιόμετρα νέων δρόμων μέσα σε πυκνά δάση. Το ορεινό σύμπλεγμα των Αγράφων βρίσκεται στη νότια απόληξη της Πίνδου και διοικητικά επεκτείνεται σε δύο νομούς, της Καρδίτσας και της Ευρυτανίας. Ένα από τα πιο άγρια ορεσίβια τοπία της ελληνικής επικράτειας, έχουν πάρει το όνομά τους από την αδυναμία της οθωμανικής διοίκησης να εγγράψει στους καταλόγους της τους κατοίκους τους και να εισπράξει οποιαδήποτε φορολογία απ’ αυτούς, λόγω της δύσβατης πρόσβασης. Πολλές δεκαετίες μετά παραμένουν μία διαρκής πρόκληση για όσους και όσες τα ζουν, για όσους και όσες τα περιδιαβαίνουν, με διάσπαρτους οικισμούς, λίγα χωριά και με ακόμα λιγότερους ανθρώπους που θα καταφέρουν να ξεχειμωνιάσουν εκεί απάνω.

Σε αυτά τα μέρη σχεδιάζεται η τοποθέτηση κάμποσων εκατοντάδων ανεμογεννητριών (α/γ). Σχέδια τα οποία φαίνεται να μην υπολόγιζαν στις δικές μας αντιστάσεις, στην οργάνωση και στο άπλωμα του αγώνα σε πανελλαδικό επίπεδο. Όλη αυτήν την προσπάθεια την είδαμε να αποδίδει καρπούς στην οριστική απόρριψη των σχεδίων για την εγκατάσταση δύο αιολικών εργοστασίων στην καρδιά των Αγράφων, στην Νιάλα και στο Βοϊδολίβαδο.

Ωστόσο πολλά μέτωπα παραμένουν ανοιχτά. Άλλα μας πληγώνουν καθημερινά, καθώς έχουν προχωρήσει καταστρέφοντας τα βουνά, όπως στον Τύμπανο της Αργιθέας. Ο υποσταθμός της ΔΕΗ, με τον οποίο θα διασυνδεθούν διάφορα αιολικά της ευρύτερης περιοχής, έχει κατασκευαστεί. Και σε προχωρημένο στάδιο βρίσκονται οι εργασίες του διπλανού αιολικού εργοστασίου ισχύος 30MW με 8 α/γ.. Στην ευρύτερη Αργιθέα, στην Καράβα, την υψηλότερη κορυφή των Αγράφων, σχεδιάζονται δύο διαφορετικές αιολικές εγκαταστάσεις με 12 α/γ. συνολικά (η μία επάνω στην κορυφή της!). Και στη θέση «Φούρκα – Μασούρι» μία ακόμα, ισχύος 34,5 MW με 15 α/γ. 

Η λίμνη Πλαστήρα δεν ξεφεύγει από τους επενδυτικούς σχεδιασμούς καθώς δόθηκε άδεια εγκατάστασης για αιολικό στην Καζάρμα (θέση «Ζυγουρολίβαδο – Παλιομάνδρι») ισχύος 41,4 MW με 9 α/γ.

Στα νοτιοανατολικά Άγραφα επέστρεψαν οι επενδυτές, 9 χρόνια μετά, καταθέτοντας ξανά αιτήσεις για τον Ίταμο και το Καπροβούνι. Οι οποίες έρχονται να προστεθούν στα ήδη υπάρχοντα σχέδια για αιολικά στην Βουλγάρα, στην Βράχα και στο ελατοδάσος της Φουρνά.

 Τα αιολικά εργοστάσια θα εκτείνονται σε μήκος κάμποσων χιλιομέτρων πάνω σε απάτητες βουνοκορφές, όπου θα πέσουν εκατοντάδες χιλιάδες κυβικά μέτρα μπετού για να στηθούν, σε μέγεθος όσο το μισό ενός γηπέδου μπάσκετ, οι βάσεις των ανεμογεννητριών. Τα υποστηρικτικά έργα προβλέπουν τη διαπλάτυνση ή το άνοιγμα νέων δρόμων, πλάτους από 5 έως 10 μέτρα και συνολικού μήκους 37,5 χιλιομέτρων, μέσα σε δάση έλατου και δρυς. Δρόμοι σε πλαγιές ήδη κακοπαθημένες από το πέρασμα του «Ιανού» τον Σεπτέμβριο του 2020.

Παράλληλα, σχεδόν σε εκατό ρέματα, ποταμούς και χειμάρρους των Αγράφων και της Αργιθέας σχεδιάζεται να υψωθούν φράγματα και να φτιαχτούν μικρά υδροηλεκτρικά εργοστάσια για την παραγωγή ρεύματος με τη μέθοδο της αντλισιοταμίευσης (το καθένα απ΄ αυτά σήμερα βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο αδειοδότησης, είτε έχοντας λάβει άδειες παραγωγής ή λειτουργίας είτε βρισκόμενο σε στάδιο αξιολόγησης). Η ερημοποίηση της κοίτης τους, η αποστράγγιση του υδροφόρου ορίζοντα και η καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας είναι το ένα μισό, της καταστροφής. Το άλλο μισό, είναι η ιδιωτικοποίηση του ορεινού υδάτινου πλούτου μέσα από τα «δικαιώματα χρήσης του». Το παράδειγμα του Άσπρου ποταμού στο Καροπλέσι είναι χαρακτηριστικό.

Ναι. Μιλάμε για τα Άγραφα. Το μυστηριακό σκηνικό μύθων και θρύλων που σε μορφή διηγήσεων περνάνε από τις γιαγιάδες στους εγγονούς. Κορυφές που σμιλεύτηκαν από τον αέρα και τη βροχή. Δάση που έγιναν σπίτι για αναρίθμητα είδη ζώων και πουλιών. Του σταυραετού, του γύπα, του γυπαετού, της ορεινής πέρδικας, του λύκου, της αρκούδας, του αγριόγιδου, των άγριων αλόγων και πολλών άλλων συγκατοίκων. Νερά που πότισαν στο διάβα τους όχι μόνο τα βουνά αλλά και τον κάμπο όλο. Άνθρωποι σκληροτράχυλοι που επιμένουν να τα ζουν, να τα σιγοτραγουδούν. Άνθρωποι επαναστάτες και κυνηγημένοι που βρήκαν απάγκιο στις απάτητες πλαγιές τους.

Το 1918, ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου στο αναγνωστικό της τρίτης δημοτικού έγραφε για τα βουνά: «Πόσα πράγματα, τους είπε, θα μάθετε όταν πάτε τόσο ψηλά! ούτε το βιβλίο μπορεί να σας τα πη, ούτε εγώ». Όταν η επόμενη γενιά μας ανέβει εκεί στα ψηλά βουνά, τί θα συναντήσει άραγε; Θέλουμε να είμαστε η γενιά που θα ισοπεδώσει αυτές τις κορυφές, που θα στραγγίσει τα νερά, που θα σχίσει τα δάση; Θέλουμε να είμαστε αυτή η γενιά που γύρω από την φωτιά δεν θα έχει πια να μεταφέρει στην επόμενη τις δικές της ιστορίες, τα δικά της βιώματα, παρά μόνο το πώς οι τόνοι μπετού της έδωσαν πέντε μεροκάματα;

Θα επιμείνουμε. Τα Άγραφα δεν είναι απλά οι ανεκτίμητες πολλές και διαφορετικές ιστορίες του καθενός και της καθεμιάς από εμάς. Ακόμα και αν ξαφνικά βρίσκονταν εκτός από οποιαδήποτε ζώνη προστασίας Natura, εμείς θα ήμασταν εδώ να τα υπερασπιστούμε. Γιατί όταν ο βιομηχανικός πολιτισμός έχει αποικήσει απ’ άκρη σ’ άκρη τον πλανήτη, η υπεράσπιση των ελάχιστων περιοχών όπου η ζωή μπορεί να παραμένει ελεύθερη και άγρια, είναι ταυτόχρονα και υπεράσπιση μιας πολύ σημαντικής δυνατότητας. Να παραμένουμε ελεύθεροι.

Απρίλιος 2022