Σε αρνητικές γνωμοδοτήσεις για τρεις διαφορετικές “πράσινες” επενδύσεις στο νομό της Καρδίτσας κατέληξε το Περιφερειακό Συμβούλιο της Θεσσαλίας στη συνεδρίαση της 31ης Αυγούστου. Αφορά τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την έγκριση κατασκευής ενός αιολικού εργοστασίου στη θέση “Αγκαθάκι” πάνω από την Βατσουνιά Αργιθέας, ενός μικρού υδροηλεκτρικού εργοστασίου στο ρέμα του Ανθοχωρίου και μιας φωτοβολταϊκής εγκατάστασης σε έκταση 4.500 στρεμμάτων στον κάμπο των Σοφάδων. Ωστόσο την τελική απόφαση για τα έργα αυτά αναμένεται να λάβει το αρμόδιο τμήμα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας.
Το αιολικό εργοστάσιο στη θέση “Αγκαθάκι”
Στη θέση “Αγκαθάκι” της Αργιθέας, μεταξύ Καραβούλας και Τυμπάνου, η εταιρεία “Γαία Άνεμος” κατέθεσε τον Μάρτιο του 2021 Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την κατασκευή αιολικού εργοστασίου 10,35MW με 3 ανεμογεννήτριες (ύψος πυλώνα 80μ. και διάμετρος φτερωτής 117μ.). Της αρνητικής γνωμοδότησης της Περιφέρειας είχε προηγηθεί, στις 29 Αυγούστου, αρνητική εισήγηση από το Τμήμα Περιβάλλοντος της Π.Ε. Καρδίτσας καθώς “δεν υπάρχει γεωλογική μελέτη για την διάνοιξη των δρόμων, ούτε γεωτεχνική (πρανή, κλίσεις, μέτρα προστασίας από κατολισθήσεις), αλλά ούτε και υδρολογική”. “Ο τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίζεται η διάνοιξη οδών δείχνει απλά υπολογιστικό τρόπο κατασκευής τους, χωρίς να υπολογίζονται οι κλίσεις, η χλωρίδα και η πανίδα, τα γεωλογικά φαινόμενα της περιοχής, η ύπαρξη πηγών και ρεμάτων, η επιρροή επί των υπογείων υδάτων, η σύσταση του εδάφους. Από την μελέτη απουσιάζει η επιστημονική διερεύνηση, η περιβαλλοντική ευαισθησία, η αναφορά όλων των ανωτέρων στοιχείων και του τρόπου αντιμετώπισής τους”, αναφέρει επιπλέον η γνωμοδότηση. Στο σημείο μάλιστα όπου σχεδιάζεται η εγκατάσταση του εργοστασίου ξεκινούν οι πηγές “Γκούρα”, οι οποίες αποτελούν πηγές του Πάμισου ποταμού και από τις οποίες υδροδοτείται η Βατσουνιά, λειτουργεί το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο του χωριού και αρδεύεται η ευρύτερη περιοχή.
ΦΩΤΟ / ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ, ΜΕΡΟΣ ΧΑΡΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ
Την ίδια στιγμή που το Τμήμα Περιβάλλοντος αφήνει να εννοηθεί ότι θα εξέταζε ίσως υπό άλλους όρους μία επιλογή χαμηλότερων σε ύψος και περισσότερων σε αριθμό ανεμογεννητριών, σε συνδυασμό με μία εναλλακτική χωροθέτησή τους, αναγνωρίζει και το αδιέξοδο μίας τέτοιας επιλογής καθώς “ρίχνοντας μια ματιά στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ, στον γεωπληροφοριακό της χάρτη, διαπιστώνουμε ότι σχεδόν όλες οι κορυφές έχουν καταληφθεί από ανεμογεννήτριες, οπότε δεν υπάρχουν άλλες λύσεις”. Γι’ αυτόν το λόγο και σε διαφορετικό σημείο της 7σέλιδης γνωμοδότησής του αναφέρει ότι “για την ευρύτερη περιοχή έχουν εκδοθεί πολυάριθμες άδειες (παραγωγής από την ΡΑΕ) για εγκατάσταση ΑΣΠΗΕ, των οποίων η διασπορά στο σενάριο της πλήρους υλοποίησης τους, καλύπτουν σχεδόν την περιοχή. Στην περίπτωση αυτή ή στην περίπτωση κατά την οποία και μέρος από αυτές τις άδειες καταλήξουν σε εγκατάσταση ΑΣΠΗΕ, δεν έχουν ελεγχθεί οι επιπτώσεις από τις σωρευτικές επεμβάσεις για την πανίδα και τη χλωρίδα”. Αυτό που έχουμε γράψει επανειλημμένως και στην εφημερίδα, ότι δεν μπορούμε ένα αιολικό ή ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο να το βλέπουμε σαν μεμονωμένο έργο αλλά σαν ένα σύνολο που σωρρευτικά δύναται να επηρεάσει και να μεταλλάξει μία περιοχή κοινωνικά, περιβαλλοντικά και πολιτιστικά.
Φωτοβολταϊκά στον κάμπο
Το σχέδιο για μία τεράστια φωτοβολταϊκή εγκατάσταση, ισχύος 200MW, στους Σοφάδες, από την εταιρεία “Μπαλαγια ΙΚΕ” προτού φτάσει στο Περιφερειακό Συμβούλιο είχε φέρει τα πάνω-κάτω στο τοπικό δημοτικό συμβούλιο. Και αυτό γιατί ενώ η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής του Δήμου Σοφάδων γνωμοδοτούσε θετικά επί του έργου, λίγες ημέρες αργότερα ο δήμαρχος Θ. Σκάρλος άλλαζε στάση κάνοντας στη σχετική συνεδρίαση εισήγηση για αρνητική απόφαση του συμβουλίου, όπερ κ εγένετο, με ομόφωνο τρόπο κιόλας. Το σημείο εγκατάστασης αφορά 4.500 στρέμματα δημοτικής έκτασης πίσω από τον σταθμό μεταφόρτωσης απορριμάτων των Σοφάδων, με περίπου τα 1.000 από αυτά να είναι καλλιεργήσιμα. Η εταιρεία “Μπαλαγια ΙΚΕ” εμφανίζεται με έδρα τα Βριλήσσια της Αττικής και μετοχικό κεφάλαιο 11.765 ευρώ, τη στιγμή που η επένδυσή της στους Σοφάδες αναμένεται να φτάσει τα 100 εκατομμύρια ευρώ. Αυτά τα νούμερα καταδεικνύουν μέσα από ένα ακόμα παράδειγμα τις θολές και “περίεργες” μπίζνες που έχουν στηθεί γύρω από τα έργα ΑΠΕ, από εταιρείες με κεφάλαιο που φτάνει μόλις για να ανοίξεις ένα συμπαθητικό καφέ, αλλά εμφανίζονται να έχουν τη δυνατότητα να επενδύσουν εκατομμύρια ευρώ σε ένα έργο και να λαμβάνουν και τις σχετικές άδειες από την ΡΑΕ. Την περασμένη άνοιξη στη συγκεκριμένη εταιρεία χορηγήθηκε βεβαίωση παραγωγού για φωτοβολταϊκή εγκατάσταση 300MW στους δήμους Εορδαίας και Κοζάνης στην δυτική Μακεδονία.
Το μικρό υδροηλεκτρικό στο Ανθοχώρι
Η εταιρεία “Flores ΙΚΕ” κατέθεσε τον Απρίλιο του 2021 (με επιπλέον συμπληρώσεις τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς) μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την κατασκευή μικρού υδροηλεκτρικού εργοστασίου 0,49MW στο ρέμα Ανθοχωρίου. Το φράγμα στο ρέμα θα κατασκευαστεί σε υψόμετρο 712 μέτρων, σε θέση στα νότια του χωριού, και από εκεί το νερό θα διοχετεύεται μέσω σωλήνα 834 μέτρων, ερημώνοντας την κοίτη, στο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο που θα κατασκευαστεί σε υψόμετρο 512 μέτρων. Ακολουθώντας τον επαρχιακό δρόμο της λίμνης Πλαστήρα προς το Μουζάκι, το σημείο όπου σχεδιάζεται η δημιουργία του υδροηλεκτρικού εργοστασίου είναι στα δεξιά της εισόδου του χωριού, ενώ στα αριστερά βρίσκεται ο νερόμυλος του Ανθοχωρίου, σε έναν όμορφα διαμορφωμένο χώρο απ’ όπου και ξεκινούσε πεζοπορικό μονοπάτι για την Καμάρα. Τον Σεπτέμβριο του 2020 με τα πλημμυρικά φαινόμενα του “Ιανού” το συγκεκριμένο σημείο παρασύρθηκε σχεδόν εξ’ ολοκλήρου από τα ορμητικά νερά προκαλώντας τεράστιες καταστροφές και αποκόπτοντας την οδική πρόσβαση στο χωριό η οποία για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα γινόταν με μεταλλική στρατιωτική γέφυρα μπέιλι που είχε τοποθετηθεί σε παραπλήσιο σημείο. Εκείνα τα πλημμυρικά φαινόμενα καταγράφονται σαν μία εξαίρεση για την επενδυτική εταιρεία η οποία θεωρεί ότι το να κατασκευάσει ένα φράγμα μέσα στην κοίτη του ποταμού δεν θα μπορούσε να δημιουργήσει περαιτέρω προβλήματα σε κάποια έντονα καιρικά φαινόμενα γιατί αυτά είναι “σπάνια”.
ΦΩΤΟ / Ο ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ ΑΝΘΟΧΩΡΙΟΥ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ “ΙΑΝΟΥ” (ΠΗΓΗ: ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ, TRIKALAVOICE)
Οι ισχυρές βροχοπτώσεις, σε μία περιοχή όπου το γενικότερο ανάγλυφό της, τα χωριά της και οι κοίτες ποταμών και ρεμάτων είναι αρκετά επιβαρυμένα και “ευαίσθητα” εδώ και δύο χρόνια μετά τον “Ιανό”, δεν αποτελούν ένα σπάνιο φαινόμενο. Πόσες κατολισθήσεις έχουν γίνει ξανά και ξανά από τότε σε πλαγιές και σε δρόμους που είχαν επισκευαστεί, ενώ στο Ανθοχώρι τα έργα δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμη. Και σίγουρα το να οριοθετείς με τεχνικούς τρόπους τη ροή του νερού ενός ρέματος (φράγμα, σωλήνας εκτροπής) που έχει νερό χειμώνα και καλοκαίρι (καθώς πηγάζει από το Ζυγουρολίβαδο) μόνο πρόβλημα αποτελεί. Εάν κάτι μάθαμε από τα πλημμυρικά φαινόμενα του “Ιανού”, τόσο στα βουνά όσο και στον κάμπο, είναι ότι το κάθε ποτάμι, το κάθε ρέμα, ο κάθε “ξεριάς” του κάμπου, που μπορεί μία φορά την εικοσαετία να τα βλέπαμε να κατεβάζουν νερό, υπήρχαν λόγοι που βρίσκονταν εκεί. Μπορεί να φαίνονταν ανώφελα σύμφωνα με τον καπιταλιστικό τρόπο σκέψης, όπου όφελος σημαίνει χρήμα, ωστόσο είχαν μια μεγάλη ωφέλεια για την ισορροπία του φυσικού περιβάλλοντος, για τις διόδους διοχέτευσης και φυγής του νερού που εκείνες τις ημέρες φάνηκε πόσο σημαντικές ήταν.
Δρόμος. Και πάλι δρόμος
Τα ορεινά και ο κάμπος μετατρέπονται σε απέραντα βιομηχανικά πεδία όπου εργοστάσια παραγωγής ενέργειας σχεδιάζονται σε χιλιάδες στρέμματα, σε ρέματα και ποτάμια, σε πλαγιές και βουνοκορφές. Γενικά, όπου μπορεί να φανταστεί (και να μην φανταστεί) ο νους μας. Η θεματολογία της τελευταίας συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου είναι ενδεικτική, καθώς τα 18 από τα 30 θέματα αφορούσαν την έγκριση μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων για “πράσινα” έργα στη Θεσσαλία. Οι όποιες αποφάσεις της Περιφέρειας έχουν καθαρά γνωμοδοτικό χαρακτήρα, στηρίζονται σε προηγούμενες εισηγήσεις προς αυτή των Τμημάτων Περιβάλλοντος του κάθε νομού, και την τελική απόφαση την λαμβάνει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Την ίδια στιγμή η συγκεκριμένη θεματολογία στριμώχνεται στο τελευταίο 40λεπτο μακρών συνήθως συνεδριάσεων, ξεπερνιέται με όρους τυπικούς και το μόνο που απομένει είναι κάποιοι αντιπολιτευόμενοι σύμβουλοι να διαμαρτύρονται που οι όποιες αποφάσεις τους είναι τύποις και καθόλου δεσμευτικές για την τελική απόφαση.
Αυτές οι διαδικασίες δεν μπορούν να εμπεριέχουν την αγωνία μας για την υπεράσπιση των βουνών και των δασών των Αγράφων, του ελεύθερου ρου των ποταμών. Οι κινηματικές αντιρρήσεις απέναντι στην κατασκευή ολόκληρων εργοστασίων (γιατί αυτό είναι τα αιολικά και τα υδροηλεκτρικά: εργοστάσια) πάνω σε βουνά και μέσα σε ποτάμια δεν είναι τύποις ή γνωμοδοτικές. Είναι αποφασιστικές, τεκμηριωμένες και είμαστε εκεί για να τις στηρίξουμε, να τις υπερασπιστούμε, στο πεδίο, στον δρόμο, με τις όποιες δυσκολίες ή συνέπειες μπορεί να έχει αυτό σε δικαστικό επίπεδο. Ο αγώνας δεν είναι μία απόφαση, μία σφραγίδα και τελειώσαμε. Ο αγώνας έχει ευθύνες, έχει δεσμεύσεις, έχει τα σώματα να μπαίνουν μπροστά, έχει παρουσία κάθε μέρα, έχει διάβασμα και συζητήσεις, έχει τα λάθη και τις παραλείψεις του, έχει να μαθαίνει από αυτά γιατί είναι ένας ζωντανός αγώνας. Και προχωράει.